Data

Date:: 10-11-2005
Country:: Poland
Number:: V CK 293/05
Court:: Supreme Court of Poland
Parties:: A. A. S.R.L. (Italy) vs. J. D. (Poland)

Keywords

SCOPE OF APPLICATION OF CISG – NO EXPRESS DEFINITION OF CONTRACT OF SALE – IMPLIED DEFINITION AS CONTRACT WHERE SELLER IS OBLIGED TO DELIVER GOODS AND TRANSFER TITLE THEREOF TO BUYER (ART. 30 CISG) AND BUYER IS OBLIGED TO TAKE DELIVERY AND PAY THE PRICE FOR THE GOODS (ART. 53 CISG)

Abstract

(Abstract prepared by Dr. Mateusz J. Pilich, Supreme Court of the Republic of Poland)

An Italian producer of office furniture brought an action against the Polish buyer for payment of a certain sum. It claimed that several invoices were issued in year 2000 and 2001 in connection with a contract for the sale of furniture delivered to Poland and handed over to the buyer. The invoices were signed only by the seller and the buyer denied the very fact that it entered into any contract with the former.

The Regional Court (Sad Rejonowy) in Wroclaw dismissed the claim. It applied Polish domestic law to the merits of the dispute. The court ruled that the claimant had not produced any evidence of a contract concluded between the parties. Its allegations alone could not suffice. Moreover, the invoices which were not accepted by the defendant did not constitute evidence of the contract.

The seller’s appeal was dismissed by the District Court (Sad Okregowy). While it was true, according to the Court of the second instance, that the CISG should have been applied instead of the Polish Civil Code, the decision on the facts could not be overturned and as a result, the conclusion of the challenged judgment was correct.

The seller appealed to the Supreme Court alleging, among other things, the plea of violation of Art. 4 (a) and Art. 7 (2) CISG as well as misapplication of Art. 27 (1)(1) Polish Act on PIL and as a consequence, misapplication of Art. 6 of Polish Civil Code (the rule regulating the burden of proof). In the seller’s opinion, under CISG the invoices signed by the seller are sufficient evidence of a contract for sale and the defendant had in fact paid some part of the contested debt, which was to be considered as an implied consent.

The Supreme Court dismissed the seller’s claim. It held that according to precedents of the same Court, the invoices as such could not be considered a source of private law obligations and in particular of a contract for the sale of goods. Moreover, the parties were in an ongoing business relationship in various fields, like advertisement services, and the sum paid by the defendant was in fact connected with services other than the delivery of furniture. Finally, the Supreme Court observed that whereas CISG contains no express definition of a sales contract, the obligations arising from an international contract as the one regulated by CISG correspond to the model provided for in the Polish Civil Code: the seller promises to deliver goods and to transfer the title thereof to the buyer, and the buyer obliges itself to take delivery and to pay the price (Arts. 30 and 53 CISG). There was no evidence of an agreement concerning such obligations in the case at hand.

Fulltext

Sad Najwyzszy […]

w sprawie z powodztwa A. A. S.R.L. Wlochy
przeciwko J. D.
o zaplate,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 10 listopada 2005 r.,
kasacji strony powodowej od wyroku Sadu Okregowego we Wroclawiu
z dnia 22 kwietnia 2004 r., sygn. akt X Ga 45/04,

oddala kasacje.

Uzasadnienie

A. A. S.R.L. z siedziba w C. wnosila o zasadzenie od pozwanej J. D. kwoty 5 816,94 euro z ustawowymi odsetkami: 1) od kwoty 997,88 euro za czas od dnia 20 grudnia 2000 r. do dnia 10 kwietnia 2001 r., 2) od kwoty 84,37 euro za czas od dnia 11 kwietnia 2001 r. do dnia zaplaty, 3) od kwoty 1 668,77 euro za czas od dnia 2 grudnia 2000 r. do dnia 10 kwietnia 2001 r., 4) od kwoty 3 717,75 euro za czas od dnia 20 grudnia 2000 r. do dnia zaplaty, a 5) od kwoty 1 498,36 euro za czas od dnia 24 grudnia 2000 r. do dnia zaplaty.
Wyrokiem z dnia 1 pazdziernika 2003 r. Sad Rejonowy dla Wroclawia – Fabrycznej we Wroclawiu oddalil powodztwo, przyjmujac za podstawe orzeczenia nastepujace ustalenia i wnioski.
Powodka jest spolka wloskiego prawa handlowego, zarejestrowana i majaca siedzibe we Wloszech, pozwana natomiast prowadzi dzialalnosc gospodarcza pod firma „M Investment” we Wroclawiu. W dniach 31 maja 2000 r., 19 czerwca 2000 r. i 23 czerwca 2000 r. powodka wystawila faktury obciazajace „M Investment” na laczna kwote 5 816,94 euro, a w dniach 25 lipca 2001 r., 6 sierpnia 2001 r. i 22 sierpnia 2001 r. wezwala pozwana do zaplaty kwot wynikajacych z tych faktur. Pozwana nie zadoscuczynila wezwaniu. W dniu 15 listopada 2002 r. powodka wystapila z pozwem, twierdzac, ze kwota objeta zadaniem stanowi cene sprzedazy towarow wyszczegolnionych w zalaczonych fakturach.
Sad Rejonowy uznal, ze, zgodnie z art. 1105 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 27 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 listopada 1965 r. – Prawo prywatne miedzynarodowe ( Dz. U. Nr 46, poz. 290 ze zm. – dalej: „p.p.m.”), sprawa nalezy do jurysdykcji krajowej oraz ze ma w niej zastosowanie prawo polskie. Powodka, dochodzac kwoty objetej zadaniem, twierdzila, ze kwota ta stanowi naleznosc z tytulu ceny sprzedazy, nie przedstawila jednak – podkreslil Sad Rejonowy – dowodow, swiadczacych o tym, ze laczyla ja z pozwana umowa sprzedazy. Same twierdzenia powodki nie sa, zdaniem Sadu Rejonowego, dowodem istnienia stosunku zobowiazaniowego miedzy stronami i dowodu takiego nie stanowia rowniez dolaczone faktury, nieprzyjete przez pozwana. Skoro zas powodka nie udowodnila, ze sluzy jej przeciwko pozwanej roszczenie o zaplate ceny sprzedazy, powodztwo ulegalo oddaleniu.
Apelacja powodki, ktora domagala sie zmiany zaskarzonego wyroku przez orzeczenie po mysli zadania pozwu, zostala przez Sad Okregowy we Wroclawiu oddalona wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2004 r. Sad Okregowy przeprowadzil nastepujaca argumentacje.
Sad pierwszej instancji niewadliwie ocenil, ze same twierdzenia przytoczone przez powodke oraz dolaczone do pozwu faktury nie stanowia dostatecznego dowodu istnienia zobowiazania. Trafnie bowiem Sad pierwszej instancji zauwazyl, ze w sprawie brakuje dowodu przyjecia przedmiotowych faktur przez pozwana, sam fakt ich wystawienia nie moze natomiast zastapic dokumentow ani oswiadczen woli kontrahenta.
Kwestia wlasciwego prawa materialnego moglaby podlegac rozwazeniu – stwierdzil dalej Sad Okregowy – gdyby zachodzily podstawy do ustalenia, ze istnieje zobowiazanie, na ktore powolywala sie powodka. Gdyby przy tym strony laczyl stosunek sprzedazy lub dostawy, mialaby zastosowanie konwencja wiedenska o umowach miedzynarodowej sprzedazy towarow, a nie – jak twierdzi powodka – prawo wloskie. Co sie zas tyczy jurysdykcji krajowej, to wynika ona z postanowien Konwencji z Lugano o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczen w sprawach cywilnych i handlowych, nie zas – jak przyjal Sad pierwszej instancji – z przepisow kodeksu postepowania cywilnego. Okolicznosci te nie mialy jednak wplywu ani na prawidlowosc dokonanych przez Sad pierwszej instancji ustalen, ani na tresc podjetego rozstrzygniecia.
Powodka zaskarzyla wyrok Sadu Okregowego kasacja, w ktorej – powolujac sie na obydwie podstawy okreslone w art. 393 1 k.p.c. – wnosila o jego uchylenie oraz o uchylenie wyroku Sadu Rejonowego z dnia 1 pazdziernika 2003 r. i przekazanie sprawy temu Sadowi do ponownego rozpoznania. W ramach pierwszej podstawy kasacyjnej wskazala na naruszenie art. 4 pkt „a” i art. 7 ust. 2 Konwencji Narodow Zjednoczonych o umowach miedzynarodowej sprzedazy towarow, sporzadzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 45, poz. 286 – dalej: „Konwencja wiedenska”) oraz art. 27 § 1 pkt 1 p.p.m. przez przyjecie, ze dla oceny istnienia zobowiazania powinny miec zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, w tym art. 6 k.c. Natomiast w ramach drugiej podstawy podniosla zarzut obrazy art. 316 § 1 w zwiazku z art. 233 § 1 i art. 328 § 2 k.p.c. przez oparcie zaskarzonego wyroku na czesciowej jedynie ocenie zebranego materialu, z pominieciem dowodu z zalaczonych faktur i wskazaniem, iz nie sa wystarczajacym potwierdzeniem istnienia zobowiazania przy braku jakiegokolwiek uzasadnienia przyjetego stanowiska, a nadto z pominieciem podnoszonej okolicznosci, ze pozwana czesciowo, do kwoty 4 000 000 ITL, uregulowala zobowiazanie wynikajace z przedmiotowych faktur.
Sad Najwyzszy zwazyl, co nastepuje:
Na wstepie trzeba zaznaczyc, ze – ze wzgledu na regulacje zawarta w art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postepowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sadow powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) – do rozpoznania zlozonej kasacji stosuje sie przepisy Kodeksu postepowania cywilnego w brzmieniu obowiazujacym przed dniem 6 lutego 2005 r. i w takim brzmieniu beda one powolywane w uzasadnieniu.
W pierwszej kolejnosci rozwazenia wymaga podstawa kasacyjna z art. 3931 pkt 2 k.p.c., jako zmierzajaca do zakwestionowania prawidlowosci dokonania ustalen faktycznych przyjetych za podstawe zaskarzonego wyroku. Odnoszac sie do podniesionego w ramach tej podstawy zarzutu wyjatkowej lapidarnosci uzasadnienia, a tym samym obrazy art. 328 § 2 k.p.c., trzeba przypomniec, ze przepis art. 328 § 2 k.p.c. stosuje sie w postepowaniu przed sadem drugiej instancji odpowiednio, z uwzglednieniem istoty i swoistosci postepowania przed tym sadem (art. 391 § 1 k.p.c.), co oznacza, ze uzasadnienie orzeczenia sadu drugiej instancji nie musi zawierac wszystkich elementow przewidzianych dla uzasadnienia orzeczenia sadu pierwszej instancji. Jezeli sad drugiej instancji w pelni podziela ocene dowodow, jakiej dokonal sad pierwszej instancji, to nie ma obowiazku ponownego przytaczania w uzasadnieniu wydanego orzeczenia przyczyn, dla ktorych okreslonym dowodom odmowil wiarygodnosci i mocy dowodowej. W takim wypadku wystarczy stwierdzenie sadu drugiej instancji, ze podziela argumentacje zawarta w uzasadnieniu wyroku sadu pierwszej instancji, w ktorym poszczegolne dowody zostaly omowione. Sytuacja taka wystapila w niniejszej sprawie, ocena dowodow dokonana przez Sad pierwszej instancji byla bowiem dla Sadu Okregowego przekonujaca. Zatem Sad Okregowy mogl ograniczyc sie do stwierdzenia, ze dokonana ocene dowodow aprobuje. Lapidarny styl uzasadnienia sam przez sie nie swiadczy natomiast o naruszeniu art. 328 § 2 k.p.c., skoro lapidarny oznacza w jezyku polskim „zwiezly, tresciwy, dosadny, wyrazisty” (Slownik jezyka polskiego pod redakcja Mieczyslawa Szymczaka, PWN Warszawa 1979, t. II, s. 11). Poza tym trzeba podkreslic, ze, zgodnie z utrwalonym juz w orzecznictwie stanowiskiem, naruszenie przez sad drugiej instancji przepisu art. 328 § 2 w zwiazku z art. 391 § 1 k.p.c. moze wypelniac podstawe kasacyjna okreslona w art. 3931 pkt 2 k.p.c. tylko wyjatkowo, mianowicie w sytuacji, w ktorej wskutek uchybienia konkretnym wymaganiom okreslonym w art. 328 § 2 w zwiazku z art. 391 § 1 k.p.c. zaskarzone orzeczenie nie poddaje sie kontroli kasacyjnej (zob. np. orzeczenia Sadu Najwyzszego: z dnia 13 maja 1997 r., II CKN 112/97 nie publ., z dnia 18 kwietnia 1997 r., I PKN 97/97, OSNAPiUS 1998, nr 4, poz. 121, z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 460/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 100, z dnia 13 czerwca 2000 r., V CKN 69/00 nie publ.). Sytuacja taka natomiast w niniejszej sprawie nie wystepuje.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sadu Najwyzszego, w ramach podstawy kasacyjnej z art. 393 1 pkt 2 k.p.c. nie jest wprawdzie wylaczona mozliwosc wytoczenia sadowi drugiej instancji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jednak stawiajac taki zarzut skarzacy moze jedynie wskazywac i to wylacznie za pomoca argumentow jurydycznych, ze sad drugiej instancji razaco naruszyl ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodnosci i mocy dowodow i ze naruszenie to moglo miec wplyw na wynik sprawy. Postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie moze natomiast polegac na zaprezentowaniu przez skarzacego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na podstawie wlasnej oceny dowodow. Obraza art. 233 § 1 k.p.c. nie moze tez polegac na bezzasadnym pominieciu przez sad dowodu sluzacego wykazaniu faktu o istotnym znaczeniu dla rozstrzygniecia sprawy, uchybienie takie wykracza bowiem poza zakres regulacji wynikajacej z powolanego przepisu (zob. orzeczenia Sadu Najwyzszego: z dnia 29 pazdziernika 1996 r., II CKN 8/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 30; z dnia 22 lutego 1997 r., I CKN 34/96, nie publ.; z dnia 16 pazdziernika 1997 r., II CKN 393/97, nie publ.; z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 214; z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 139; z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 189).
Wskazujac na naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c., skarzaca podniosla, ze przy ocenie materialu dowodowego Sad Okregowy pominal fakt dokonania przez pozwana czesciowej zaplaty naleznosci wynikajacej z zalaczonych faktur. Odnoszac sie do tak sformulowanego zarzutu, trzeba zwrocic uwage na dwie istotne kwestie swiadczace o jego bezzasadnosci. Po pierwsze, uzasadnienie zarzutu nie jest adekwatne do tresci przepisu, ktory mial doznac naruszenia. Obowiazek uwzglednienia przy orzekaniu przez sad drugiej instancji materialu zebranego w postepowaniu w pierwszej instancji oraz w postepowaniu apelacyjnym wynika z art. 382 k.p.c., stad pominiecie czesci zebranego materialu narusza ten wlasnie przepis, a nie art. 233 § 1 k.p.c. Po drugie, nazwanie twierdzen o dokonaniu przez pozwana czesciowej zaplaty kwoty wynikajacej z faktur faktem jest niescisle, mozna bowiem mowic jedynie o tej tresci twierdzeniu powodki. Co sie zas tyczy dowodow w postaci faktur, to trzeba podkreslic, ze skarzaca nie przytoczyla przekonujacych argumentow mogacych swiadczyc o wadliwosci oceny, wedlug ktorej faktury nieprzyjete przez odbiorce nie stanowia dowodu zawarcia umowy sprzedazy, a tym bardziej dowodu dostarczenia towaru przez sprzedawce. Oceny tej w niczym nie zmienia powolanie sie przez skarzaca na orzeczenie Sadu Najwyzszego z dnia 6 czerwca 2001 r., V CKN 291/00 (niepubl.). W uzasadnieniu powolanego orzeczenia Sad Najwyzszy stwierdzil, ze faktury nie sa wprawdzie zrodlem stosunku cywilnoprawnego, ale skoro strona powodowa na kazdej z wystawionych faktur wypisala tytul zaplaty, to Sad orzekajacy w ramach swobodnej oceny dowodow wladny byl przyjac, ze wskazane w fakturach podstawy zadania zaplaty odpowiadaja rzeczywistosci. Trzeba podkreslic, ze w sprawie, w ktorej zapadlo omawiane orzeczenie strony bezspornie pozostawaly w stalych stosunkach handlowych, naleznosci wynikajace z wystawionych faktur zostaly zaplacone, a spor dotyczyl jedynie podstawy ich wystawienia, czesc faktur dotyczyla bowiem zaplaty za emisje reklam w mediach, niektore zas zaplaty za opracowania plastyczne i graficzne. Jesli sie uwzgledni stan faktyczny sprawy, w ktorej wydane zostalo powolywane przez skarzaca orzeczenie, nie sposob przyjac, ze wyrazone w nim stanowisko upowaznia do uznania faktury nieprzyjetej przez odbiorce za dowod dostarczenia towaru w wykonaniu umowy sprzedazy.
Na koniec trzeba zauwazyc, ze podniesiony w ramach rozwazanej podstawy kasacyjnej zarzut obrazy przepisu art. 316 § 1 k.p.c. nie zostal poparty zadna argumentacja.
Jak wynika z powyzszych rozwazan, powolana przez powodke podstawa kasacyjna z art. 3931 pkt 2 k.p.c. okazala sie nieuzasadniona. W tej sytuacji dla oceny trafnosci podniesionego przez skarzaca zarzutu naruszenia prawa materialnego miarodajny jest stan faktyczny sprawy, bedacy podstawa wydania zaskarzonego wyroku (art. 39315 k.p.c., zob. tez wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 18/97, OSNC 1997, nr 8, poz. 112). W swietle tego stanu faktycznego natomiast zarzut naruszenia przepisow art. 4 pkt „a” i art. 7 ust. 2 Konwencji oraz art. 27 § 1 pkt 1 p.p.m. nie moze odniesc oczekiwanego skutku. Skarzaca ma racje podnoszac, ze stosunek zobowiazaniowy z elementem obcym, a zwlaszcza skutki jego niewykonania – jak wyjasnil Sad Najwyzszy w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r., I CKN 1032/97 – musza zawsze podlegac ocenie konkretnego prawa merytorycznego, badz to wskazanego w nastepstwie wyboru dokonanego przez strony, badz okreslonego przez wlasciwy lacznik normy kolizyjnej i to niezaleznie od stopnia wyczerpujacego uregulowania przez strony w umowie laczacego je stosunku prawnego (niepubl.). Uszlo jednak uwagi skarzacej, ze o wadliwosci zastosowania prawa materialnego mozna byloby mowic wowczas, gdyby istnialy ku temu podstawy w ustaleniach faktycznych przyjetych za podstawe wyroku. Wedlug ustalonego stanu faktycznego sprawy, stron nie laczyla natomiast umowa sprzedazy ani nie doszlo do dostarczenia pozwanej towarow wymienionych w fakturach. Trzeba dodac, ze tresc stosunku zobowiazaniowego powolanego w wyniku zawarcia miedzynarodowej umowy sprzedazy podlega ocenie w swietle postanowien Konwencji wiedenskiej, ktora nie zawiera wprawdzie wyraznej definicji umowy sprzedazy, niemniej z zawartych w niej postanowien wynika, ze chodzi o umowe, na podstawie ktorej sprzedawca zobowiazuje sie do dostarczenia towarow i przeniesienia ich wlasnosci na kupujacego, a kupujacy do odebrania towarow oraz zaplacenia ceny (zob. art. 30 i art. 53 Konwencji wiedenskiej). Takie zas okreslenie wzajemnych obowiazkow stron odpowiada regulacji umowy sprzedazy w prawie polskim. Z tej juz tylko przyczyny zarzut uzycia niewlasciwego prawa materialnego dla oceny, czy strony laczyl stosunek prawny sprzedazy, nie moglby odniesc zamierzonego skutku.
Z przytoczonych wyzej powodow Sad Najwyzszy na podstawie art. 39312 k.p.c. oddalil kasacje jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw.}}

Source

Original in Polish:
- unpublished

Translated into English by Dr. Mateusz Pilich, Supreme Court of the Republic of Poland}}